Kahve Ağacı

Kahve ağacı ilk olarak Habeşistan'ın Kaffa Yöresinde bulunmuştur. Dikildikten yaklaşık 3 yıl sonra meyve vermeye başlayıp 30-40 yıl boyunca aralıksız meyve vermektedir.  Her ne kadar hiç görmemiş olsam da ağaçta bulunan beyaz çiçeklerin çok güzel koktuğu bilinmektedir. (Bazı kaynaklar yasemin gibi koktuğunu belirtmişlerdir.) Ağaç 8-10 metreye kadar uzadığından dolayı kahvelerin kolay toplanabilmesi için üstten uzadıkça budanmaktadır.

Kahve ağaçlarının yetiştirilebilmesi için bol yağış ve nem gerekmektedir. Ayrıca, ani sıcaklık değişimleri, don gibi etkenler kahve ağacına büyük zarar verebilir. Bu nedenle, kahve tarımı dünyanın ancak belli bölgelerinde yapılabilmektedir. Yağmurun hemen ardından ağaç, beyaz ve güzel kokulu çiçeklerini açar. (Kahve ağacı, yılda 2 veya 3 kez çiçek açabilirmiş.)

Kahve çiçekleri çok kısa ömürlüdür. Çiçek açtıktan bir kaç saat içinde solmaya başlar. Ve solan çiçekler, kahve meyvesi haline gelir. Meyve olgunlaştıktan yaklaşık 14 gün sonra çürümeye başlar. Bu yüzden özenle kontrol edilmelidir. Kahve ağaçları; ilk başta sert ve yeşil meyve verip, olgunlaştıktan sonra açık kırmızıya dönüşmektedir. Kahve meyvesinin içinde iki adet çekirdek bulunur. Çekirdeklerin birbirine bakan tarafı düz, dış tarafı yuvarlaktır. Her  çekirdeğin içinde aynı biçimde kahve tanesi vardır. Bazı kahve ağaçlarının meyveleri ise tek çekirdek verir. Şekilleri diğerlerine oranla daha yuvarlaktır. Diğerlerinden farklı bir üretimden geçer ve daha pahalıya satılır.

En yaygın şekilde tarımı yapılan ağaç türü iki tanedir: Coffea Arabica ile Coffea Canephora (Robusta).

Coffea Arabica; Etiyopya'da keşfedilmiştir. Dağlı platolarda veya volkanik yamaçlarda  yetişir. Olgunlaşmaya bırakıldığında 18 metre uzunluğa kadar büyüyebilir. Her yağmurlu dönemin ardından çiçek açar ve meyvelerinin olgunlaşması 9 ayı bulur. Bir Arabica ağacı bir yılda yaklaşık 5 kg meyve verir ve bunlardan sadece 1 kg kahve çekirdeği elde edilir. Ürünü kaliteli olduğu için yaygın olarak yetiştirilir fakat yetiştirmesi zordur. Asit oranı diğerlerine oranla az ve aromalı olduğundan dolayı daha çok tercih edilmektedir. En çok bilinen çeşitleri: Bourbon ve Typica'dır.

Coffea Canephora (Robusta);  düzensiz olarak çiçek açar ve meyveler yaklaşık olarak 10-11 ayda olgunlaşır. Sarımsı bir kahverengine sahip olan kahve çekirdekleri yuvarlak bir yapıya sahiptir. Ve bu kahve diğerlerine oranla 2 kat daha fazla kafein içerir. Yetiştirilmesi kolay ve ucuzdur. Arabica'ya göre asit oranı biraz daha yüksek, tadı daha acımsı ve daha az lezzetlidir. Bu ağacın çekirdeklerinden oluşup en çok bilinen kahve çeşitleri: Java-Ineac, Nana, Kouliou ve Congensis'tir.

Türkiye'de kahve ağacı yetiştirilmesi için çeşitli denemeler yapılmıştır fakat çoğu başarısız olmuştur. Sadece Mersin ve Anamur'da  16 hektarlık bir alanda kahve tarımı yapılmaktadır. Eğer benim gibi meraklılar varsa evinde kahve ağacı yetiştirmeleri mümkündür. Bunun için ilgili siteler mevcut. Buraya tıklayarak hem bilgi alıp hem de satın alarak evinizde kahve yetiştirebilirsiniz.  Ben henüz yetiştirmiyorum ama düşünmüyor değilim :) Bir saksıda kahve ağacı yetiştirip, kendi çekirdeğimi kendim kavursam da taze taze kahvemi yapsam fena mı olur? :)

NOT: Post, çeşitli kaynaklardan derlenmiştir.